Tajemnica adwokacka

Po wielu latach pracy w zawodzie nie jest już dla mnie nowością, że adwokat jest dla swojego klienta nie tylko specjalistą w swojej dziedzinie, który ma zapewnić pomoc prawną i współdziałać w ochronie praw i wolności obywatelskich, ale także jest powiernikiem i zapewnia wsparcie pozaprawne. Czym jest tajemnica adwokacka, do zachowania której obowiązany jest adwokat, i jakie ma to znaczenie dla klienta?

Prawo o adwokaturze

Podstawą odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów jest art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze. Jak wskazuje ten przepis, adwokaci i aplikanci adwokaccy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych, a adwokaci również za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Jak wynika z art. 6 Prawa o adwokaturze, adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Obowiązek ten nie może zostać ograniczony w czasie, a adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.

Obowiązek zachowania tajemnicy adwokackiej określony jest także w Kodeksie etyki adwokackiej, czyli Zbiorze Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Jak wskazuje § 19 adwokat zobowiązany jest zachować w tajemnicy oraz zabezpieczyć przed ujawnieniem lub niepożądanym wykorzystaniem wszystko, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych. Także znajdujące się w aktach adwokackich materiały objęte są tajemnicą adwokacką.

Ponadto, tajemnicą objęte są wszystkie wiadomości, notatki i dokumenty dotyczące sprawy uzyskane od klienta oraz innych osób, niezależnie od miejsca, w którym się znajdują.

Tajemnicą adwokacką objęte się więc nie tylko akta poszczególnych spraw, ale także notatniki, kalendarze, czy dane zapisane na komputerze. Z tego względu adwokaci często umieszczają w takich miejscach naklejkę z napisem „objęte tajemnicą adwokacką”.

Każdy adwokat musi zobowiązać swoich współpracowników i personel oraz wszelkie zatrudnione przez siebie osoby do przestrzegania obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej w trakcie wykonywania obowiązków.

Również Kodeks etyki adwokackiej wskazuje, że obowiązek przestrzegania tajemnicy zawodowej jest nieograniczony w czasie. Ponadto, adwokatowi nie wolno zgłaszać dowodu z zeznań świadka będącego adwokatem lub radcą prawnym w celu ujawnienia przez niego wiadomości uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. 

Kodeks postępowania cywilnego

Na podstawie art. 261 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. 

Z powyższego wynika, że gdyby adwokat został wezwany w charakterze świadka w sprawie cywilnej, to ma on obowiązek odmówić odpowiedzi na pytania, które dotyczą wiadomości uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.

Kodeks postępowania administracyjnego

Przepis art. 83 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego wskazuje, że świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.

Z powyższego wynika, że gdyby adwokat został wezwany w charakterze świadka w sprawie regulowanej przez przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, to ma on obowiązek odmówić odpowiedzi na pytania, które dotyczą wiadomości uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.

Kodeks postępowania karnego

Adwokat, który nie jest obrońcą w sprawie, korzysta z ochrony określonej w art. 180 § 2 KPK. W świetle tego przepisu osoby obowiązane do zachowania tajemnicy między innymi adwokackiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. O zezwoleniu na przesłuchanie decyduje sąd.

Tajemnica adwokacka a klient

Zapewne teraz pomyślisz sobie, że no dobrze, wiesz już wszystko o podstawach prawnych tajemnicy adwokackiej, wiesz czym ona jest i z czym się wiąże, ale co tak naprawdę oznacza to dla klienta?

Dzięki tajemnicy adwokackiej klient nie musi obawiać się, że to co zostało powiedziane na spotkaniu z adwokatem wyjdzie poza przysłowiowe mury kancelarii. Nie musi również obawiać się korespondencji ze swoim pełnomocnikiem, czy udostępniania mu dokumentów, których dotyczy sprawa. Może być pewny, że wszystko czego dowie się od niego adwokat w związku z prowadzoną sprawą pozostanie zachowane w tajemnicy. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza w sprawach rodzinnych i karnych.