Dla osób wtajemniczonych, czyli ludzi z branży, różnice między prawnikiem, radcą prawnym i adwokatem są oczywiste. Niestety, sytuacja nie wygląda tak samo w przypadku osób spoza zawodu, którymi są potencjalni klienci. Szukając osoby odpowiedniej do załatwienia ich sprawy często nie wiedzą do kogo zwrócić się o pomoc. Kto jest kim?
Prawnik
Prawnikiem jest osoba, która ukończyła 5 letnie jednolite studia magisterskie na kierunku „prawo” oraz uzyskała tytuł magistra prawa. Prawnik ma więc wyższe wykształcenie prawnicze i co do zasady może świadczyć usługi prawne, choć w ograniczonym zakresie.
Prawnik po ukończeniu studiów i uzyskaniu dyplomu może przystąpić do egzaminu wstępnego na wybraną przez siebie aplikację prawniczą – adwokacką, radcowską, notarialną, komorniczą, prokuratorską lub sędziowską.
Aplikacje adwokacka i radcowska trwają 3 lata. W jej trakcie prawnicy-aplikanci czynnie wykonują zawód pod okiem adwokatów i radców prawnych, uczęszczają na zajęcia, odbywają praktyki i zdają egzaminy.
Aplikacja adwokacka i radcowska kończy się państwowym egzaminem zawodowym, który trwa 4 dni – pierwszego dnia aplikanci podchodzą do egzaminu praktycznego z procedury karnej, a następnie procedury cywilnej i administracyjnej, a ostatniego dnia zdają egzamin z prawa gospodarczego i etyki zawodowej. Aby uzyskać w pełni uprawnienia zawodowe adwokata lub radcy prawnego trzeba uzyskać pozytywny wynik z każdej części egzaminu, a następnie, po złożeniu ślubowania, uzyskać wpis na listę adwokatów lub radców prawnych.
Prawnik to osoba, która nie odbyła aplikacji prawniczej i nie posiada tytułu adwokata lub radcy prawnego, ponieważ nie zdała państwowego egzaminu zawodowego. Nie może być więc profesjonalnym pełnomocnikiem w postępowaniu przed organami wymiaru sprawiedliwości i urzędami. Niemniej, może udzielać porad prawnych, między innymi w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Prawnicy często pracują obok adwokatów i radców prawnych w kancelariach prawnych i de facto wykonują takie same czynności biurowe, choć nie reprezentują klientów w sądach.
Radca prawny
Radcą prawnym jest prawnik, który ukończył 3 letnią aplikację radcowską i uzyskał pozytywny wynik z egzaminu zawodowego, jak również złożył ślubowanie i uzyskał wpis na listę radców prawnych. Radca prawny posiada pełnię uprawnień zawodowych i jest profesjonalnym pełnomocnikiem, który może reprezentować klientów przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy. Ponadto, może poświadczać za zgodność z oryginałem odpisy dokumentów.
Radca prawny występuje przed sądem w todze z niebieskim żabotem.
Wykonywanie zawodu radcy prawnego, jak i działalność samorządu radcowskiego reguluje ustawa o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 r.
Adwokat
Adwokatem jest prawnik, który ukończył 3 letnią aplikację adwokacką i uzyskał pozytywny wynik z egzaminu zawodowego, jak również złożył ślubowanie i uzyskał wpis na listę adwokatów. Adwokat posiada pełnię uprawnień zawodowych i świadczy pomoc prawną, która polega w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.
Adwokat jest więc, podobnie jak radca prawny, profesjonalnym pełnomocnikiem, który może reprezentować klientów przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy. Ponadto, może poświadczać za zgodność z oryginałem odpisy dokumentów.
Adwokat występuje przed sądem w todze z zielonym żabotem.
Wykonywanie zawodu adwokata, jak i działalność samorządu adwokackiego reguluje ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze.
Różnice między radcą prawnym a adwokatem
Pytanie dotyczące różnic między radcą prawnym a adwokatem zadaje sobie niejedna osoba, która nie wykonuje prawniczego zawodu.
Radca prawny jako zawód zaczął wykształcać się dopiero w drugiej połowie XX wieku. Historycznie świadczył on usługi prawne dla przedsiębiorstw państwowych. Powołanie do życia zawodu radcy prawnego oraz samorządu radców prawnych nastąpiło dopiero w 1982 r.
Adwokatura funkcjonowała w Polsce od okresu międzywojennego, a w 2018 r. obchodziła swoje stulecie. Historycznie adwokaci reprezentowali klientów przed sądami oraz urzędami, zwłaszcza w postępowaniach karnych w charakterze obrońcy.
Radcowie prawni od 1 lipca 2015 r. mogą reprezentować klientów przed sądami w postępowaniach karnych i karnoskarbowych w charakterze obrońcy, o ile nie pozostają w stosunku pracy. Z kolei w sprawach rodzinnych (np. w postępowaniach rozwodowych) radcowie prawni mogą występować przed sądem dopiero od 2007 r.
Radca prawny może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w przeciwieństwie do adwokata, który najczęściej prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą albo jest wspólnikiem spółki.
Ponadto, adwokaci w Kodeksie Etyki Adwokackiej mają określony szeroki zakaz reklamy wykonywanego przez siebie zawodu, podczas gdy regulacje Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w tym zakresie są o wiele łagodniejsze. Przepisy wskazują bowiem, że informowanie o wykonywaniu zawodu oraz działalności z nim związanej jest wręcz prawem radcy prawnego. Z tego względu kwestie dotyczące niemal całkowitego zakazu reklamy u adwokatów spotykają się często z ostrą krytyką.
Niemniej, mimo wielu prób do dnia dzisiejszego przepisy w tym zakresie nie uległy zmianie, podobnie jak zakaz pozostawania przez adwokata w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę, co dotyka negatywnie w szczególności kobiety.
Autor:
Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com