Właściwość sądu w sprawach o rozwód nie jest, wbrew pozorom, tak oczywista, dla pragnących się rozwieść małżonków, jak mogłoby się zdawać. Wielokrotnie spotykam się z pytaniami dotyczącymi tego, w którym sądzie należy złożyć pozew. Ponadto, nie można zapominać, że każde pismo procesowe, w tym pozew o rozwód, powinno zawierać oznaczenie sądu, do którego jest kierowane. W związku z tym, w jaki sposób ustala się właściwość sądu i czy można ją wybrać?
Właściwość rzeczowa
Sprawy o rozwód należą do właściwości sądów okręgowych, co oznacza, że pozew o rozwód powinien być skierowany do właściwego miejscowo sądu okręgowego. Wynika to z art. 17 pkt 1 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.).
Właściwość miejscowa
Właściwość miejscowa sądu okręgowego w sprawach o rozwód jest właściwością wyłączną, co oznacza, że postępowanie może toczyć się tylko przed sądem ściśle określonym w przepisach prawa. W przypadku spraw o rozwód jest to art. 41 k.p.c.
Właściwość sądu w rozwodzie ustala się w pierwszej kolejności na podstawie ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania. Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu.
Jeżeli żadne z małżonków nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w okręgu sądu ustalonego w powyższy sposób, wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej.
Jeżeli nie można ustalić miejsca strony pozwanej według przepisów prawa (bo np. przebywa za granicą), wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania powoda.
Praktyczne przykłady
Ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków to ul. Sokratesa w Warszawie. Mąż wyprowadził się ze wspólnego mieszkania, ale żona nadal tam zamieszkuje. Właściwym w sprawie będzie Sąd Okręgowy w Warszawie [jedno z małżonków nadal zamieszkuje w okręgu sądu ustalonego według ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania stron].
Ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków jest w Wołominie. Strony wyprowadziły się z dotychczas zajmowanego mieszkania, ponieważ było wspólnie wynajmowane i żadne z nich nie mogło po rozstaniu pozwolić sobie na tak duży wydatek. Każde z nich wynajęło więc na własny rachunek mniejsze mieszkanie, również w Wołominie. Właściwym w sprawie będzie Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie [co prawda strony nie zamieszkują już w ostatnim wspólnym miejscem zamieszkania, ale nadal mieszkają w Wołominie, który znajduje się w okręgu tego samego sądu, co sąd ustalony według ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków].
Strony wspólnie zamieszkiwały przy Al. Lipowej we Wrocławiu. Po rozstaniu wyprowadziły się do różnych miast. Powódka zamieszkuje obecnie w Warszawie, a Pozwany przeprowadził się do swoich rodziców do Białegostoku. Właściwym w sprawie będzie Sąd Okręgowy w Białymstoku, ustalony według miejsca zamieszkania strony pozwanej [żadne z małżonków nie zamieszkuje już w okręgu sądu ustalonego według ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania. W związku z tym właściwym w sprawie jest sąd ustalony ze względu na miejsce zamieszkania strony pozwanej].
Strony wspólnie zamieszkiwały przy ul. Włodarskiej w Krakowie. Po rozstaniu Powód wyprowadził się do Warszawy do mieszkania przy ul. Wrzeciono, a Pozwana przebywa na stałe w Anglii. Właściwym w sprawie będzie sąd miejsca zamieszkania Powoda, czyli Sąd Okręgowy w Warszawie [żadne ze stron nie zamieszkuje już w okręgu sądu ustalonego według ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania, a nie ma możliwości ustalenia właściwości sądu ze względu na miejsce zamieszkania strony pozwanej, bowiem przebywa na stałe za granicą. W związku z tym właściwym w sprawie jest sąd ustalony ze względu na miejsce zamieszkania powoda].
Autor:
Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com
Powyższy artykuł został stworzony w oparciu o fragment e-booka „Pozew o rozwód: wzór wraz z objaśnieniami„, który znajdą Państwo w naszym Sklepie internetowym. Produkt sprzedawany jest w formie treści cyfrowej i zawiera wzór pozwu o rozwód wraz ze wskazaniem podstaw prawnych i uzasadnieniem, praktycznymi objaśnieniami do poszczególnych elementów oraz przybliżeniem problematyki postępowania rozwodowego i jego przebiegu. Więcej informacji znajdą Państwo na stronie: https://prawniklewandowska.pl/produkt/pozew-o-rozwod-ebook. Przed zakupem proszę zapoznać się z Regulaminem sklepu.