Rodzice i dzieci mają zarówno prawo, jak i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów (art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Osobista styczność z dzieckiem jest niezależna od władzy rodzicielskiej. Oznacza to, że nawet wtedy, gdy władza rodzicielska zostanie ograniczona lub gdy dojdzie do jej pozbawienia, rodzic wciąż co do zasady zachowuje prawo do kontaktów z dzieckiem, chyba że sąd orzeknie o ograniczeniu kontaktów lub o całkowitym ich zakazie. Częstym problemem po rozwodzie rodziców jest wykonywanie kontaktów z dzieckiem. W obecnym stanie prawnym rodzice mają niewiele możliwości egzekwowania kontaktów na podstawie tytułu wykonawczego jakim jest wyrok sądu opatrzony klauzulą wykonalności. Co ma się zmienić?
Wraz z projektem nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pojawiły się zmiany w Kodeksie karnym, dotyczące kar za utrudnianie kontaktów z dzieckiem (Druk nr 776). Do ustawy ma zostać dodany art. 244 c, zgodnie z którym utrudnianie lub uniemożliwianie wykonywania kontaktów z dzieckiem lub sprawowanie nad nim opieki podlegać będzie karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Co więcej, jeżeli w wyniku tego czynu małoletni dozna uszczerbku na zdrowiu psychicznym, sprawca podlegać będzie zaostrzonemu wymiarowi kary, tj. karze pozbawienia wolności do lat 3. Najsurowsza kara przewidziana jest dla sprawcy, który swoim zachowaniem w postaci utrudniania lub uniemożliwiania wykonywania kontaktów z dzieckiem doprowadził do targnięcia się pokrzywdzonego na własne życie. W takim wypadku sprawca przestępstwa podlegać ma karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Jak słusznie wskazano w uzasadnieniu nowelizacji ustawy, obowiązujące przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczące egzekwowania prawa rodzica do kontaktów z dzieckiem, są niewystarczające i nie zabezpieczają tym samym w pełni ustawowego prawa dziecka do wychowywania przez oboje rodziców. Projektowana zmiana przepisów prawa ma na celu efektywne ograniczenie przypadków, w których utrzymywanie i wykonywanie kontaktów z dzieckiem przez rodziców rozwiedzionych lub żyjących w rozłączeniu jest utrudniane przez tego z rodziców, który jest rodzicem wiodącym. Dotyczy to w szczególności tych sytuacji, w których dziecko jest izolowane od drugiego rodzica. Projekt przewiduje, że zmiana ustawy ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Obecnie nowelizacja jest opiniowana.
Czy jest to słuszna zmiana? Wydaje się, że tak. W obecnym stanie prawnym rodzice, którym utrudniane jest wykonywanie kontaktów z dzieckiem, nie mają zbyt wielu możliwości ich egzekwowania, a przepisy prawa nie stoją w ich obronie. Biorąc pod uwagę dobro dziecka konieczne jest wprowadzenie dodatkowych instytucji chroniących prawo dziecka do wychowywania przez oboje rodziców. Pozostaje pytanie, czy projektowana zmiana w rzeczywistości wpłynie na zmiejszenie problemów związanych z utrudnianiem lub uniemożliwianiem utrzymywania osobistej styczności z dzieckiem, a tym samym czy położy kres na wciąż narastające konflikty między rodzicami związane z opieką nad dzieckiem? Jedno jest pewne, zmiany są potrzebne, a to, czy okażą się skuteczne, dowiemy się dopiero wtedy, gdy zostaną wprowadzone w życie.
Autor:
Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com