Podnoszenie przez pracownika kwalifikacji zawodowych

W ostatnim czasie dużą popularnością cieszy się podnoszenie przez pracowników kwalifikacji. Coraz więcej z nich chce brać udział w szkoleniach, zdobywać certyfikaty czy podejmować studia podyplomowe. Wzrasta również liczba pracodawców, którzy chcą inwestować w rozwój swojej kadry. W tym celu najczęściej podpisywana jest umowa szkoleniowa. Czym jest i z czym się wiąże?

Przedmiot umowy i uprawnienia pracownika

Jak wskazuje art. 103§ 1 KP, „przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą”. Pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe, przysługuje urlop szkoleniowy lub zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Urlop szkoleniowy przysługuje pracownikowi w wymiarze 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych, egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Obowiązek zawarcia przez pracodawcę z pracownikiem umowy szkoleniowej aktualizuje się wtedy, kiedy pracodawca zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (103§ 3 KP). Zobowiązanie takie nie może przekroczyć 3 lat.

Forma umowy szkoleniowej

Umowa szkoleniowa jest odrębną od umowy o pracę umową, która ma charakter cywilnoprawny. W celu jej zawarcia nie jest konieczne aneksowanie już istniejącej umowy o pracę. Niemniej, umowa szkoleniowa powinna być zawarta na piśmie. Nie może ona zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy KP.

Dodatkowe świadczenia pracodawcy na rzecz pracownika

Zgodnie z art. 1033 KP, pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie. Jest to jego prawo, a nie obowiązek. Pracodawca i pracownik samodzielnie określają w umowie wzajemne prawa i obowiązki.

Przedmiot szkolenia

Kwalifikacje zawodowe, których podnoszenie jest przedmiotem umowy szkoleniowej, mogą dotyczyć pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, ale także pracy, która ma być przez niego wykonywana w przyszłości w związku np. z planowanym awansem lub w przypadku zamiaru pracodawcy zaproponowania pracownikowi nowych warunków pracy (np. pracę na innym stanowisku).

Co do zasady przepisy KP mówią o podnoszeniu kwalifikacji stricte „zawodowych”, niemniej doktryna stoi na stanowisku, iż skoro umowa szkoleniowa jest odrębną umową o charakterze cywilnoprawnym, to „o potrzebie podnoszenia kwalifikacji zawodowych i ich rodzaju decydują strony umowy zgodnie z zasadą wolności umów” (E. Maniewska, Komentarz do art. 1031, art. 1032, art. 1033, art. 1034, art. 1035, art. 103Kodeksu pracy, w: Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, pod red. K. Jaśkowskiego, E. Maniewskiej, Warszawa 2018).

Ponadto, to pracodawca decyduje, które umiejętności pracownika uznaje za istotne z punktu widzenia zajmowanego przez niego stanowiska lub wykonywanego zawodu. Jak wskazuje się w doktrynie, przez pojęcie kwalifikacji zawodowych należy pojmować wszelką wiedzę ogólną i specjalistyczną, która jest uznawana przez pracodawcę za przydatną do wykonywania przez pracownika pracy (tak: A. Świątkowski, Komentarz do art. 103Kodeksu Pracy, w: Kodeks pracy. Komentarz, pod red. prof. Dr hab. Andrzej Marian Świątkowski, Warszawa 2018).

Kwestie podatkowe

Mimo, iż umowa szkoleniowa może dotyczyć podnoszenia przez pracownika kwalifikacji zawodowych niezwiązanych z jego obecnym stanowiskiem i wykonywanymi w ramach stosunku pracy czynnościami, nie pozostaje to bez znaczenia dla kwestii podatkowych.

Należy zwrócić uwagę, że „wartość świadczeń przyznanych przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego, jest wolna od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f.)”. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w cytowanym przepisie stanowi, że wolna od podatku jest „wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego”.

Przyznanie pracownikowi na podstawie umowy szkoleniowej przez pracodawcę dofinansowania do szkoleń niezwiązanych z zajmowanym przez niego stanowiskiem jest oczywiście zgodne z prawem, ale może spowodować, iż wartość przyznanych pracownikowi świadczeń zostanie uznana przez Urząd Skarbowy jako niezwolniona od podatku dochodowego (tak: E. Maniewska, Komentarz do art. 1031, art. 1032, art. 1033, art. 1034, art. 1035, art. 103Kodeksu pracy, w: Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, pod red. K. Jaśkowskiego, E. Maniewskiej, Warszawa 2018).

Zwrot kosztów szkolenia przez pracownika

Co oczywiste, przepisy KP przewidują określone sytuacje, w których pracownik będzie musiał zwrócić pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia. Dotyczy to pracownika:

  1. który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji;

  2. z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie nie dłuższym niż 3 lata;

  3. który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu;

  4. który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia lub z powodu mobbingu mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach.

W powyższych sytuacjach pracownik jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na podnoszenie przez niego kwalifikacji zawodowych z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.

 

Autor:

Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com

0 0 głosów
Article Rating
Subskrybuj
Powiadom o
guest
5 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Informacje zwrotne
Pokaż wszystkie komentarze
Grzegorz
Grzegorz
4 lat temu

Czy ustna umowa szkoleniowa zobowiazujaca do odpracowania 3lat jest ważna?

Grzegorz
Grzegorz
4 lat temu

A kiedy się przedawnia roszczenie o zwrot kosztów szkolenia

Grzegorz
Grzegorz
4 lat temu

Czyli jak rozwiązałem stosunek pracy za porozumieniem stron w grudniu 2017 roku to w styczniu 2021 przedawnia się roszczenie o zwrot kosztów szkolenia?

5
0
Pozostaw proszę komentarz, jestem ciekawa Twojej opinii!x