Co to jest ugoda pozasądowa?

Pierwsze, co nam się kojarzy ze sporami, to to, że jedyną możliwą drogą do zażegnania istniejących waśni między stronami każdego konfliktu stosunku prawnego jest rozstrzygnięcie sprawy przez niezależny, niezawisły i bezstronny sąd. Nic bardziej mylnego! Mowa o tzw. ugodzie pozasądowej, czyli rozwiązaniu, pozwalającemu zaoszczędzić czas i pieniądze, niwelując przy tym niepotrzebny dodatkowy stres, który najczęściej towarzyszy konieczności stawienia się w sądzie.

Już samo wejście w kimś w spór, jest bardzo nieprzyjemną sytuacją, tym bardziej więc ograniczenie do minimum dodatkowych czynników stresowych zdaje się w pełni uzasadnione. Czym jest ugoda pozasądowa i czy warto ją zawrzeć?

Znaczenie ugody

Na wstępie, warto przybliżyć samo znaczenie ugody jako możliwości rozwiązania sporu w sposób określony przepisami prawa. Jak wskazuje się w orzecznictwie, ugoda jest umową konsensualną (będącą wynikiem zgodnych oświadczeń woli obu stron), obligacyjną, wzajemną i kauzalną (przyczynową). 

Warto także dodać, że by nastąpiła możliwość zawarcia ugody, musi wystąpić spór lub niepewność, co do stosunku prawnego. Ugoda służy przy tym do kształtowania takich prawnych relacji pomiędzy stronami, które nie muszą wywodzić się z konkretnych działań. Można ją zawrzeć zarówno w przypadku stosunków prawnych wynikających nie tylko relacji zobowiązaniowych pomiędzy stronami (np. umowy), ale także z czynów niedozwolonych, jak i bezpodstawnego wzbogacenia. Ugodą mogą zostać objęte roszczenia zarówno warunkowe, jak i przyszłe.

Elementy ugody

Ugoda, jak każdy dokument, winna zawierać w swej treści pewne niezbędne elementy. Należą do nich: data i miejsce jej zawarcia, nazwy stron, zakres roszczeń nią objętych, jasno sprecyzowana jej treść (do czego jedna ze stron, zobowiązuje się wobec drugiej), wzmiankę o nieroszczeniu pretensji względem siebie wzajemnie w związku z istniejącym zobowiązaniem, informację, że wszelkie zmiany ugody wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności oraz wskazanie, iż została ugoda sporządzona w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

Ugoda pozasądowa

W przypadku, gdy zawierana jest ugoda pozasądowa, mamy do czynienia z umową, która wywołuje stosunki zobowiązujące, zaś jej wykonanie podlega przepisom ogólnym, rządzącym wykonaniem zobowiązań. Z tego też względu, nie można pominąć, że umowa ta, co do zasady, wiąże obie strony, a jej niewykonanie, powoduje pojawienie się tzw. odpowiedzialności kontraktowej, wskazanej w art. 471 Kodeksu cywilnego (KC). Jest to odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Zasadą jest, że zawarta przez strony stosunku cywilnoprawnego ugoda pozasądowa wiąże je, z tym zastrzeżeniem, że stosownie do okoliczności, możliwe jest uchylenie się od jej skutków prawnych (art. 918, art. 82-83, 87 KC).

Ugoda pozasądowa nie jest tytułem egzekucyjnym. Wywiera jedynie skutki wynikające z faktu tzw. rzeczy ugodzonej (res transacta). Oznacza to, że po jej zawarciu niemożliwe jest potencjalne wszczęcie egzekucji, ponieważ dokument ten, nie może być opatrzony klauzulą wykonalności. Przymuszenie dłużnika do spełnienia zobowiązań, wynikających z zawartej w ten sposób ugody, może nastąpić tylko przez dochodzenie roszczeń na drodze sądowej.

Brak dojścia do porozumienia

Czasami zawarcie ugody pozasądowej nie jest możliwe, bo strony nie są w stanie dojść do porozumienia. Wówczas strony mogą zawrzeć ugodę przed sądem, po wszczęciu postępowania (ugoda sądowa). Ugoda nie może być sprzeczna z ustawą, zasadami współżycia społecznego ani zmierzać do obejścia prawa.

Warto, jednakże, pamiętać, że ugoda nie może zostać zawarta w sprawach o rozwód, separację, dotyczących ustalenia pochodzenia dziecka, unieważnienia małżeństwa, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym przed wydaniem nakazu zapłaty, rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym przed wydaniem nakazu zapłaty, a także, gdy co najmniej jedna ze stron nieznana z miejsca pobytu jest reprezentowana przez kuratora procesowego. 

Podstawowe cechy ugody pozasądowej

  1. do jej zawarcia niewymagane jest stawiennictwo w sądzie (oszczędność czasu oraz niepotrzebnego stresu), brak postępowania przed sądem
  2. forma zawarcia ugody: dowolna
  3. opłata: w przypadku zawarcia ugody pozasądowej opłata zostanie zwrócona w połowie, jeżeli powód cofnie pozew przed rozpoczęciem rozprawy
  4. możliwość zawarcia przed wytoczeniem powództwa lub po jego wytoczeniu (po wytoczeniu powództwa istnieje konieczność poinformowania sądu o tym fakcie)
  5. idealne rozwiązanie dla mniejszych konfliktów bądź odzyskania niewielkich sum pieniędzy
  6. szybsze dojście do konsensusu
  7. mniej bezpieczna forma od ugody sądowej z uwagi na wyłącznie ustalenia poczynione między stronami
  8. nie stanowi tytułu egzekucyjnego – sąd nie nada takiej ugodzie klauzuli wykonalności (nie można będzie na jej podstawie wszcząć egzekucji)
  9. możliwość odstąpienia od umowy w przypadku zajścia okoliczności wskazanych w umowie lub ustawie (art. 491 KC i art. 492 KC).

Podstawowe cechy ugody sądowej

  1. konieczność wytoczenia powództwa
  2. forma zawarcia ugody: pisemna
  3. opłata: (przy zawarciu ugody przed sądem, po rozpoczęciu rozprawy – opłata sądowa zostanie zwrócona w połowie)
  4. dłuższy czas do rozwiązania sporu, z uwagi na konieczność wyznaczenia rozprawy
  5. korzystniejsza forma w przypadku trudnych spraw bądź w przypadku dużych należności finansowych (ugody sądowe, najczęściej zawiera się w sprawach o: o alimenty, o kontakty między rodzicami a dziećmi, o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, o zapłatę, o podział spadku, o podział majątku)
  6. bezpieczniejsza forma: zawierana przed sądem, zaprotokołowanie w protokole rozprawy
  7. zastępuje wyrok sądowy
  8. wiąże sąd swoją treścią
  9. stanowi tytuł egzekucyjny (możliwość złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności) i w następstwie – zainicjowanie postępowania egzekucyjnego

Autor:

Aldona Staniek

 

Redakcja:

Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com

5 1 Zagłosuj
Article Rating
Subskrybuj
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Informacje zwrotne
Pokaż wszystkie komentarze
0
Pozostaw proszę komentarz, jestem ciekawa Twojej opinii!x