Uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego

W ostatnim czasie otrzymywałam wiele zleceń obsługi prawnej w sprawach o uchylenie obowiązku alimentacyjnego w stosunku do dorosłych dzieci. Odniosłam wrażenie, że wiele osób zobowiązanych do alimentacji nie wie kiedy obowiązek alimentacyjny może zostać uchylony oraz w jaki sposób to uzyskać. Jakie są przesłanki uchylenia i jakie kroki należy podjąć?

Obowiązek alimentacyjny

Zgodnie z art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Co do zasady obowiązek alimentacyjny trwa do momentu uzyskania przez dorosłe już dziecko możliwości samodzielnego utrzymania się, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Przesłanką ustania obowiązku alimentacyjnego nie jest więc ukończenie nauki.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 listopada 1998 r. (sygn. akt: I CKN 898/97) wskazał, że „nie należą bowiem do rzadkości sytuacje, kiedy to osoby legitymujące się wysokimi kwalifikacjami zawodowymi nie mają możliwości samodzielnego utrzymania się”.

Co więcej, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 marca 2000 r. (sygn. akt: I CKN 1538/99) stwierdził, że „dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach”.

Ustanie obowiązku alimentacyjnego

Przepisy KRO przewidują możliwość uchylenia się przez rodziców od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Ponadto, zgodnie z art. 144(1) KRO, zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

Najczęstszą sytuacją, z którą zgłaszają się do mnie Klienci chcący uchylić ciążący na nich obowiązek alimentacyjny względem ich pełnoletniego dziecka, dotyczy sytuacji, gdy dziecko zakończyło naukę w szkole wyższej.

Jeżeli dziecko ukończyło naukę, podjęło pracę i samodzielnie się utrzymuje, w szczególności wyprowadziło się od rodzica, to są to podstawy do żądania stwierdzenia, że obowiązek alimentacyjny ustał – z powołaniem się na fakt, iż dziecko samodzielnie się utrzymuje.

Jeżeli dziecko zakończyło naukę, ale nie podjęło pracy i nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, to stanowi do podstawę do żądania stwierdzenia, że obowiązek alimentacyjny ustał – z powołaniem się na to, iż dziecko nie czyni starań w celu samodzielnego utrzymania się. W tym celu istotne jest wykazanie wyżej przesłanki przede wszystkim stanem zdrowia, umiejętnościami i predyspozycjami pełnoletniego dziecka do podjęcia pracy zarobkowej.

Warto zaznaczyć, że samo uzyskiwanie dochodów przez dziecko nie prowadzi do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, chyba że te dochody umożliwiają mu samodzielne funkcjonowanie.

Samodzielne utrzymanie oznacza zapewnienie minimum socjalnego zapewniającego zaspokajanie przez dziecko podstawowych potrzeb życiowych (koszty związane z mieszkaniem, wyżywieniem, ubraniem, koszty nauki, dojazdu do szkoły itp.). Sformułowanie „jeszcze nie jest w stanie utrzymać się” wskazuje, że dziecko powinno podejmować próby usamodzielnienia się, jeżeli jest to możliwe i uzasadnione (G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, art. 133).

Pozew do sądu

Obowiązek alimentacyjny nie wygasa samoistnie. Konieczne do tego jest złożenie pozwu do sądu opiekuńczego o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny ustał. Pozew składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej lub według właściwości ogólnej, tj. według miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego. Właściwość miejscowa jest w tym przypadku przemienna. Sąd rejonowy jest właściwy niezależnie od wartości przedmiotu sporu.

Wartością przedmiotu sporu jest kwota alimentów pomnożona przez 12 miesięcy.

W uzasadnieniu pozwu należy wykazać, że pełnoletnie dziecko uzyskało możliwość samodzielnego utrzymania się, utrzymuje się samodzielnie bądź nie czyni starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się. Oprócz przesłuchania stron w tym zakresie można powołać także dowód z zeznań świadków bądź wnieść o przeprowadzenie dowodu ze stosownych dokumentów, np. wydruków z portalu typu LinkedIn, z którego rodzic powziął informację, że dziecko pozostaje w zatrudnieniu (mimo, że może nie wiedzieć czy uzyskiwane dochody pozwalają na samodzielne utrzymanie). Warto także opisać aktualną sytuacją zdrowotną, życiową i finansową zarówno osoby zobowiązanej do alimentów, jak i pełnoletniego dziecka uprawnionego do alimentów.

W pozwie można wnieść o zobowiązanie przez sąd do przedłożenia stosownych dokumentów o kontynuowaniu nauki, stanie zdrowia, udzielenia informacji o sytuacji życiowej. Ma to znaczenie szczególnie w sytuacji, gdy pełnoletnie dziecko nie chce porozumieć się z rodzicem co do wygaśnięcia alimentów i nie chce udzielić jakichkolwiek informacji, które mogłyby mieć wpływ na ustanie obowiązku alimentacyjnego.

Załącznikami obligatoryjnymi do pozwu są skrócony odpis aktu urodzenia pełnoletniego dziecka, dokument określający zakres obowiązku alimentacyjnego (najczęściej będzie to wyrok sądu opatrzony stwierdzeniem prawomocności lub klauzulą wykonalności) oraz dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu. Odpis skrócony aktu urodzenia oraz dokument stwierdzający zakres obowiązku alimentacyjnego muszą być złożone w oryginale

Koszty postępowania

Od pozwu o stwierdzenie, że obowiązek alimentacyjny ustał, należy uiścić opłatę od pozwu. Wysokość opłaty zależy od wartości przedmiotu sporu, liczonej jako wysokość miesięcznych alimentów x 12 miesięcy. 

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

  1. do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
  2. ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
  3. ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
  4. ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
  5. ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
  6. ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
  7. ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

Jeżeli wartość przedmiotu sporu, czyli wysokość miesięcznych alimentów pomnożona przez 12 miesięcy, miałaby wynieść ponad 20.000 zł, to opłata od pozwu jest stosunkowa i wynosi 5% wartości przedmiotu sporu (art. 13 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

 

Autor:

Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com

 

0 0 głosów
Article Rating
Subskrybuj
Powiadom o
guest
1 Komentarz
najstarszy
najnowszy oceniany
Informacje zwrotne
Pokaż wszystkie komentarze
trackback

[…] dziecka, które uzyskało możliwość samodzielnego utrzymania się, przeczytasz w poście „Uchylenie obowiązku alimentacyjnego” (kliknij na tytuł, aby przenieść się do […]

1
0
Pozostaw proszę komentarz, jestem ciekawa Twojej opinii!x