Jakiś czas temu pisałam o dostępie do konta bankowego osoby najbliższej w przypadku jej choroby lub śmierci. W tym tygodniu chciałabym skupić się na formalnościach, których musi dochować posiadacz rachunku bankowego w przypadku śmierci drugiego właściciela tego rachunku. Jak wygląda procedura i jakich warunków należy dotrzymać?
Śmierć posiadacza rachunku a umowa z bankiem
Umowa rachunku bankowego, którego posiadaczem jest osoba fizyczna i która nie została zawarta w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, ulega rozwiązaniu z dniem śmierci posiadacza rachunku (art. 59a ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego). Dotyczy to rachunków indywidualnych.
W przypadku rachunku, którego zmarły był współwłaścicielem, a więc gdy drugi z właścicieli rachunku wciąż żyje, umowa nie ulega automatycznemu rozwiązaniu z dniem śmierci jednego z posiadaczy. Po przedłożeniu w banku aktu zgonu środki zgromadzone na rachunku najczęściej ulegają zablokowaniu do momentu przedstawienia stosownych dokumentów spadkowych, o czym będzie mowa poniżej.
Kiedy bank dowiaduje się o śmierci właściciela rachunku?
Co do zasady, bank nie dowie się o śmierci jednego ze współwłaścicieli rachunku dopóki drugi ze współwłaścicieli lub najbliższa rodzina nie poinformują go o tym, w szczególności dopóki nie otrzyma od nich aktu zgonu. Dokument ten może przedłożyć każdy, a więc nie tylko współwłaściciel konta.
Po upływie 5 lat od wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku bankowego bank jest obowiązany wystąpić do rejestru PESEL o ustalenie czy posiadacz rachunku żyje (art. 59a ust. 6 Prawa bankowego). Nie oznacza to, jednakże, że po uzyskaniu informacji o jego śmierci bank stanie się właścicielem zgromadzonych przez niego pieniędzy. Przeciwnie, jest obowiązany do przechowywania środków do momentu odnalezienia spadkobierców zmarłego.
Co dzieje się z pieniędzmi po śmierci?
Z chwilą, gdy bank poweźmie informację o śmierci jednego z właścicieli rachunku, konto i środki na nim zgromadzone zostają najczęściej zablokowane do czasu dostarczenia do placówki bankowej postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
Wszystko zależy od procedury konkretnego banku i treści zawartej z bankiem umowy o prowadzenie rachunku. Niektóre banki blokują konto i zgromadzone na nim środki do czasu dostarczenia postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia, a inne zamieniają konto wspólne na rachunek indywidualny. W tej drugiej sytuacji bank najczęściej dzieli środki zgromadzone na koncie na dwie równe części, przy czym żyjący posiadacz zyskuje dostęp tylko do połowy z nich. Druga część zostaje zablokowana na tzw. rachunku technicznym i podlega prawu spadkowemu, a więc dziedziczeniu na podstawie testamentu (jeżeli został stworzony) lub ustawy (w braku testamentu).
Skuteczność udzielonych wcześniej pełnomocnictw
Z chwilą śmierci właściciela rachunku wygasają wszelkie udzielone przez niego za życia pełnomocnictwa. Pełnomocnik osoby zmarłej nie będzie mógł więc wypłacić środków zgromadzonych na rachunku bankowym, chyba, że na jego rzecz zmarły ustanowił dyspozycję na wypadek śmierci.
Koszty pogrzebu
Zgodnie z art. 55 ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego, w przypadku śmierci posiadacza rachunku bank jest obowiązany wypłacić z tego rachunku kwotę wydatkowaną na koszty pogrzebu posiadacza rachunku. Wypłata następuje na rzecz osoby, która przedstawiła rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią kosztów, w wysokości nieprzekraczającej kosztów zorganizowania pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku. Kwota wypłacona przez bank w celu pokrycia kosztów pogrzebu nie wchodzi do spadku.
Obowiązek informacyjny banku
Od 5 grudnia 2019 r. przy zawieraniu umowy rachunku banki są obowiązane poinformować posiadacza rachunku, w sposób dla niego zrozumiały, o możliwości wydania przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz o treści art. 56 Prawa bankowego, który reguluje kwestie dotyczące wypłat środków z rachunku po śmierci jego posiadacza.
W przypadku powzięcia przez bank informacji o śmierci właściciela rachunku, który wydał dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, bank jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić osoby przez niego wskazane o możliwości wypłaty na ich rzecz określonej kwoty.
Autor:
Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com
Dostęp do konta bankowego w razie choroby lub śmierci
Bardzo dziękuję za jasno sformułowane, dla każdego zrozumiałe opisy stosowania przepisów prawa w życiu codziennym. Pani praca z całą pewnością przyczynia się do podnoszenia kultury prawnej.
Panie Romanie, ogromnie dziękuję za komentarz. Takie słowa bardzo motywują do tego, by dalej wykonywać z pasją swój zawód! Wszystkiego dobrego.
Dzien dobry. Zmarl teść krory mial nieruchomość z synem i zoną w kredycie oraz lokata tylko na niego w banku . Bylismy i notatiusza, wydał notarialnie poświadczenie dziedziczenia. W US złożyliśmy druk zsby nie płacić podatku. Czy od lokaty bedzie jskas oplata żeby ją wyjac z banku ? Czy ona będzie dzielona na 3 ? Czy wydadzą od razu .? Rachunek byl wspólny małżonków. Czy bedzie mozna3 wyjac wszystkie srodki ? W dodatku wpłynęła emerytura taty .czy oma będzie do zwrotu? Nieruchomosc ma dizy kredyt. Czy jak sie pobierzeny zostane wpisana do kredytu ? Jestem niedoszłą synową i planujemy w… Czytaj więcej »
Napisalam dzielona na 3 bo jest syn córka i żona teścia kredyt nieruchomości byl tylko na syna zone i tate, corka ma odrzucić spadek
Dzień dobry. Środki zgromadzone na lokacie z chwilą śmierci wchodzą do spadku i podlegają podziałowi zgodnie z udziałami w majątku spadkowym (u Państwa będą to udziały zgodnie z notarialnym poświadczeniem dziedziczenia). Najlepiej jest skontaktować się z bankiem, ponieważ każda placówka może mieć inne procedury. W kwestii emerytury najlepiej jest skontaktować się z ZUS. Co do kredytu, to co do zasady spłata obciąża spadkobierców w częściach wskazanych w notarialnym poświadczeniu dziedziczenia.
Bardzo przydatne informacje. Dziekuje serdecznie.
Dziękuję bardzo! W razie jakichkolwiek pytań serdecznie zapraszam 🙂
Czy udziały do środków na koncie dzielą się na małoletnie dzieci, czy pieniądze przejmuje wdowa jako jedyny opiekun dzieci?
Dzień dobry. Środki na koncie bank wypłaca zgodnie z postanowieniem sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub na podstawie notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Jeżeli brak jest testamentu własnoręcznego i po śmierci właściciela rachunku dochodzi do dziedziczenia ustawowego, to do spadku (a więc też środków zgromadzonych na rachunku bankowym) w pierwszej kolejności powołane są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Reguluje to art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego. Niemniej, mimo że dzieci dostaną poszczególne udziały w majątku – zarząd tym majątkiem do czasu ukończenia 18 roku życia sprawować będzie opiekun prawny, czyli w tym przypadku wdowa, ale pod nadzorem… Czytaj więcej »
Dzień dobry. Mam pytanie. Zmarł mój tata który miał wspólne konto z żyjącą nadal mamą. Ja mam jeszcze brata. Jaki jest podział całości pieniędzy z konta? Czy wszyscy po 1/3 otrzymują z całości? Czy tylko połowa taty jest dzielona na trzy? Z góry dziękuję za pomoc. Pozdrawiam
Dzień dobry. Jestem współwłaścicielem rachunku w PKO. Właściciel zmarł. Wcześniej zaciągnął kredyt w Pko. Chciałabym jako współwłaściciel zamknąć konto i spłacić kredyt. Co powinnam zrobić?
Dzień dobry. Proszę udać się do oddziału banku. Tam wyjaśnią procedurę (każdy bank może mieć inną procedurę w przypadku śmierci właściciela rachunku). Najczęściej trzeba dostarczyć akt zgonu (to blokuje konto), a potem akt poświadczenia dziedziczenia (notariusz) lub stwierdzenie nabycia spadku (sąd).
Zasada jest prosta: natychmiast przenosi sie srodki na wlasne konto. Banki robia wszystko, aby nie oddac srodkow, ktore naleza do ich klientow. Mowimy o systemie stricte bandyckim. Pozniej moga straszyc, ale to jest warte tyle ile skok na kant… – bo pieniadze juz masz przypisane do wlasnego nazwiska. Nikt myslacy nie informuje banku o smierci wspolwasciciela lub wlasciciela przed przeniesieniem srodkow. Prawo jest iscie bandyckie, bo bank nie jest strona sprawy (in gdy nie byl!), nie ma prawa decydowac o takim czy innym spadku lub jego formie, a zachowuje sie jak sad RP. Tak wyglada panstwo w rekach banksetow.
Informacje bardzo przydatne, na czasie. Przedstawione w kompetentny i rzeczowy sposób
Pani Beato, bardzo dziękuję!
[…] Jeżeli znajdują się Państwo w podobnej sytuacji i potrzebują pomocy w sprawie dotyczącej odzyskania środków z tytułu nieautoryzowanych transakcji, tak na etapie przedsądowym jak i sądowym, uprzejmie prosimy o kontakt pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com w celu umówienia terminu wstępnej konsultacji. Zachęcam do zapoznania się także z innymi publikacjami: Dostęp do konta bankowego w razie choroby lub śmierci oraz Śmierć współwłaściciela rachunku bankowego – co dalej? […]