Co z tą winą, czyli rozwód z orzeczeniem o winie

Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRO) w art. 57 § 1 posługuje się pojęciem winy. Sąd, orzekając rozwód, orzeka także czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego. Niemniej, KRO nie definiuje co należy przez to rozumieć. Czym jest wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego i jak ustala się ją w toku postępowania rozwodowego?

Możliwe rozstrzygnięcia sądu w wyroku rozwodowym

Sąd może uznać, że oboje małżonkowie ponoszą winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego, nie ponosi jej żaden z nich lub ponosi tylko jeden z małżonków.

Na zgodny wniosek małżonków sąd może zaniechać orzekania o winie (art. 57 § 2 KRO). W takiej sytuacji następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Z kolei, jeżeli małżonkowie nie wniosą o zaniechanie orzekania o winie, następują skutki takie, jak gdyby obydwoje ją ponosili.

Naruszenie obowiązków małżeńskich

Nie każde zachowanie małżonków w trakcie trwania małżeństwa będzie stanowiło przesłankę uznania winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Chodzi bowiem tylko o te zachowania, które małżonkowie odczuwali jako niszczące ich związek małżeński. Jak wskazuje się w orzecznictwie, sąd „orzekając w przedmiocie winy, powinien ustalić, czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka” (wyrok SA w Katowicach z dnia 12 marca 2010 r., sygn. akt: I ACa 35/10).

Ponadto, pomiędzy rozkładem pożycia małżeńskiego a zachowaniem małżonka musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Oznacza to, że zachowanie to powinno doprowadzić do rozkładu pożycia małżeńskiego lub utrwalenia tego rozkładu. 

Rodzaje zawinionego zachowania małżonków

Wśród zachowań małżonków, które mogą prowadzić do rozkładu pożycia małżeńskiego lub utrwalenia istniejącego już rozkładu, wymienia się zdradę małżeńską, zmianę religii lub wyznania (tylko w określonych okolicznościach, zwłaszcza gdy ze zmianą religii lub wyznania wiąże się także zmiana tradycji rodzinnych i ma to wpływ na pożycie małżeńskie), naganność postępowania wobec innej osoby (związanej z małżonkiem więzami rodzinnymi lub szczególną przyjaźnią) oraz chorobę psychiczną (w określonych okolicznościach). Nie jest to oczywiście katalog zamknięty.

Związek z innym partnerem po rozpadzie małżeństwa

W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że nawiązanie i pozostawanie w relacji z inną osobą przez jednego z małżonków już po zupełnym i trwałym rozkładzie pożycia małżeńskiego nie daje podstawy, aby temu małżonkowi przypisać winę za ten rozkład. Dotyczy to sytuacji, gdy małżonkowie nie mieszkają już razem i nie ma między nimi więzów emocjonalnych ani fizycznych mimo dalszego formalnego trwania małżeństwa.

Dozwolona reakcja jednego z małżonków

Co ciekawe, Sąd Najwyższy dopuszcza tzw. uprawnienie do dozwolonej reakcji małżonka na niezgodne z obowiązkami małżeńskimi zachowanie drugiego małżonka (wyrok SN z 24 maja 2005 r., sygn. akt: V CK 646/04). Jak wskazał, „reakcja małżonka pokrzywdzonego, nawet niewłaściwa, jeśli nastąpiła bezpośrednio po wyrządzeniu krzywdy, może być usprawiedliwiona i niepoczytana za zawinioną współprzyczynę rozkładu pożycia„.

Konsekwencje uznania winy w rozkładzie pożycia

Orzeczenie o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego ma przede wszystkim znaczenie w kwestii orzekania o obowiązku alimentacyjnym względem małżonka. Zgodnie z art. 60 § 1 KRO, małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym drugiego małżonka.

Ponadto, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie tego drugiego z nich może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku (art. 60 § 2 KRO).

Co istotne, obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez niego nowego małżeństwa. Jednakże, gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin (art. 60 § 3 KRO).

 

Autor:

Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com

0 0 głosów
Article Rating
Subskrybuj
Powiadom o
guest
1 Komentarz
najstarszy
najnowszy oceniany
Informacje zwrotne
Pokaż wszystkie komentarze
trackback

[…] można przeczytać w postach „Rozwód z orzeczeniem o winie czy bez?” oraz „Co z tą winą, czyli rozwód z orzeczeniem o winie„. Zachęcam też do lektury mojej publikacji dotyczącej alimentów na rzecz małżonka […]

1
0
Pozostaw proszę komentarz, jestem ciekawa Twojej opinii!x