Obowiązki zawodowe i te związane z aplikacją adwokacką oraz ponad dwutygodniowa choroba, jak już zauważyliście, niestety wstrzymały moje publikacje na stronie. Ciepło na sercu robi się, gdy widzę w statystykach, jak sprawdzacie w poniedziałek czy pojawił się już nowy post! Co prawda nie do końca zdrowa, ale wracam do pracy pełną parą. Choroba trochę pozbawiła mnie sił do życia, ale za to spełniłam swój kolejny podróżniczy cel – Czarnobyl. Dla takiej przygody warto było się rozchorować! Widokówki z wycieczki znajdziecie na moim instagramie (TUTAJ). A teraz czas przejść do rzeczy – co wiecie o postępowaniu nakazowym?
Postępowanie nakazowe, podobnie jak upominawcze, jest postępowaniem odrębnym uregulowanym w art. 4841 – 497 KPC. Celem postępowania nakazowego jest szybkie rozpoznanie sprawy, bowiem sąd orzeka wyłącznie na podstawie pozwu i załączonych do niego dokumentów, bez przeprowadzania rozprawy. W postępowaniu tym mogą być rozpoznawane sprawy dotyczące roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych.
Właściwość rzeczowa i miejscowa sądu
Podobnie jak w przypadku postępowania upominawczego, postępowanie nakazowe należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych, w zależności od wartości przedmiotu sporu (art. 4841 § 1 KPC). Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 75.000 zł. W pozostałych sprawach właściwy jest sąd okręgowy (art. 17 ust. 4 KPC). Rozważania dotyczące tego jak ustalić właściwość miejscową sądu znajdziecie w poście pt. Postępowanie upominawcze.
Wszczęcie postępowania nakazowego
Do wszczęcia postępowania nakazowego wystarczy wniesienie do właściwego sądu pozwu o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Pozew powinien spełniać wymogi pisma procesowego z art. 126 KPC, wymogi pozwu z art. 187 KPC, a w przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20.000 zł, powinien zostać sporządzony na urzędowym formularzu (art. 5051 ust. 1 KPC). Sposób sporządzenia pozwu w postępowaniu nakazowym jest analogiczny do postępowania upominawczego, z tym, że w pozwie należy wskazać żądanie wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym: „Wnoszę o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym zobowiązującego Pozwanego (…) do zapłaty na rzecz Powoda (…) kwoty w wysokości (…) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia (…) do dnia zapłaty”.
Należy pamiętać, aby dołączyć do pozwu dokumenty na okoliczność naszych twierdzeń. W przypadku postępowania nakazowego musi to być dokument urzędowy, zaakceptowany przez dłużnika rachunek, wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu lub zaakceptowane przez dłużnika żądanie zapłaty, zwrócone przez bank i niezapłacone z powodu braku środków na rachunku bankowym (art. 485 § 1 KPC). Dokumenty te muszą udowadniać dochodzone przez nas roszczenie. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym może również zostać wydany na podstawie należycie wypełnionego weksla, czeku, warrantu lub rewersu (art. 485 § 2 KPC).
Co więcej, w przypadku, gdy powód dochodzi zapłaty świadczenia pieniężnego, nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym może zostać wydany na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego lub dowodu doręczenia dłużnikowi faktury bądź rachunku.
Opłata sądowa od pozwu
W sprawach o prawa majątkowe, a takich dotyczy postępowanie nakazowe, pobiera się od pozwu opłatę stosunkową. Wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł (art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Jednakże, od pozwu w postępowaniu nakazowym pobiera się czwartą część ww. opłaty (art. 19 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Opłata ta należna jest także wtedy, gdy pozew w postępowaniu nakazowym wnoszony jest w sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym (uchw. SN z 7.12.2007 r., III CZP 118/07, OSNC 2008, Nr 12, poz. 135).
Jeżeli więc wartość przedmiotu sporu (WPS) wynosi 50.000 zł, to opłata od pozwu wynosić będzie 1/4 z 2.500 zł, tj. 625 zł. Należy pamiętać, że zgodnie z art 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłata nie może być niższa niż 30 zł i wyższa niż 100.000 zł.
Procedura
Sprawy w postępowaniu nakazowym sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym, tj. bez udziału stron postępowania, ani bez przesłuchiwania jakichkolwiek świadków. Rozpoznanie następuje na podstawie samej treści pozwu i załączonych do niego dokumentów, bez wysłuchania strony pozwanej. W sytuacji, gdy sąd uzna, że nie zachodzą przesłanki do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, kieruje sprawę na drogę postępowania zwykłego, wyznaczając w tym celu rozprawę (art. 486 § 1 KPC). Dalsza procedura wygląda tak samo, jak w przypadku postępowania upominawczego (więcej informacji TUTAJ).
Zarzuty od nakazu zapłaty
W terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty, może on wnieść zarzuty na podstawie art. 493 § 1 KPC. W przypadku, gdy pozew został sporządzony na urzędowym formularzu, tj. gdy WPS nie przekracza 20.000 zł, sprzeciw powinien również zostać wniesiony na urzędowym formularzu (art. 503 § 2 KPC). W razie prawidłowego wniesienia zarzutów, sąd kieruje sprawę na drogę postępowania zwykłego i wyznacza termin rozprawy (art. 495 § 1 KPC).
W przeciwieństwie do postępowania upominawczego, w którym z chwilą prawidłowego wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty nakaz ten traci moc, w przypadku postępowania nakazowego, nakaz zapłaty nie traci mocy w przypadku prawidłowego wniesienia zarzutów. Zgodnie z art. 492 § 1 KPC, nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Kwota zasądzona nakazem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika na rachunek depozytowy Ministra Finansów w rozumieniu przepisów o finansach publicznych wystarczy do zabezpieczenia. Jeżeli nakaz zobowiązuje do wydania rzeczy zamiennych, do zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równej wartości przedmiotu sporu.
W związku z powyższym, na podstawie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, mimo prawidłowego wniesienia zarzutów przez pozwanego, powód może dochodzić zabezpieczenia na czas trwania postępowania. Ze względu na to, że zagadnienia związane z zabezpieczeniem roszczeń nie są w całości uregulowane w przepisach dot. postępowania nakazowego, konieczne jest odpowiednie stosowanie przepisów art. 730–757 KPC. Wybór sposobu, w jakim ma być dokonane zabezpieczenie zależy od powoda (art. 492 § 2 KPC), który powinien go wskazać we wniosku o zabezpieczenie skierowanym do komornika.
Zabezpieczenie nie może jednakże dotyczyć praw, rzeczy i wierzytelności, z których egzekucja jest wyłączona (art. 750 KPC). Zabezpieczenie roszczeń jest też niedopuszczalne przeciwko Skarbowi Państwa.
Po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza (art. 496 KPC).
Wydano nakaz zapłaty – co dalej?
Podobnie, jak w przypadku postępowania upominawczego, nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym, przeciwko któremu nie wniesiono skutecznie zarzutów, ma skutki prawomocnego wyroku (art. 494 § 2 KPC). Oznacza to, że można złożyć wniosek o nadanie mu przez sąd klauzuli wykonalności. Tytuł wykonawczy, tj. prawomocny nakaz zapłaty opatrzony klauzulą wykonalności, składamy do komornika sądowego wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji.
Ponadto, w przypadku prawidłowego wniesienia przez pozwanego zarzutów od nakazu zapłaty, możemy na jego podstawie wnosić do komornika sądowego wniosek o zabezpieczenie.
Różnice między postępowaniem upominawczym a nakazowym
Podsumowując, postępowanie upominawcze i nakazowe mają wiele cech wspólnych, ale i istotne różnice. Obrazuje je poniższa tabela:
POSTĘPOWANIE UPOMINAWCZE | POSTĘPOWANIE NAKAZOWE | |
Właściwość rzeczowa sądu | Sądy rejonowe i okręgowe | Sądy rejonowe i okręgowe |
Opłata od pozwu | 5% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł | ¼ z 5% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł |
Przesłanki wydania nakazu zapłaty | Jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a według treści pozwu: 1. roszczenie nie jest oczywiście bezzasadne; 2. przytoczone okoliczności nie budzą wątpliwości; 3. zaspokojenie roszczenia nie zależy od świadczenia wzajemnego; 4. miejsce pobytu pozwanego jest znane i doręczenie mu nakazu może nastąpić w kraju. | Jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu: 1. dokumentem urzędowym; 2. zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem; 3. wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu; 4. zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i niezapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym. A także przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego oraz jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych. |
Skutek braku podstaw do wydania nakazu zapłaty | Skierowanie sprawy na drogę postępowania zwykłego | Skierowanie sprawy na drogę postępowania zwykłego |
Sposób zaskarżenia | Sprzeciw od nakazu zapłaty w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia nakazu zapłaty | Zarzuty od nakazu zapłaty w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia nakazu zapłaty |
Skutek zaskarżenia | Nakaz zapłaty traci moc, a sprawa zostaje skierowana na drogę postępowania zwykłego | Nakaz zapłaty pozostaje w mocy i stanowi tytuł zabezpieczenia bez konieczności nadania mu klauzuli wykonalności, a sprawa zostaje skierowana na drogę postępowania zwykłego |
W następnym poście chciałabym poruszyć temat ograniczenia władzy rodzicielskiej przez umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Jeszcze w toku studiów, na czwartym roku, przeprowadzałam badania empiryczne w sądach i instytucjonalnej pieczy zastępczej w celu ustalenia przyczyn takiego stanu rzeczy, co następnie stało się podstawą mojej pracy dyplomowej. Mam nadzieję, że wyniki tych badań posłużą mi teraz za pomoc, zwłaszcza w odniesieniu do opublikowanych przez GUS statystyk za ubiegły rok dot. instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Autor:
Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com