Ponad roku temu weszła w życie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, nazywana również ustawą antyprzemocową. Ustawa reguluje zasady postępowania w stosunku do sprawców przemocy w rodzinie oraz osób nią dotkniętych. Nowelizacja zapewniła możliwość wnioskowania o opuszczenie mieszkania przez sprawcę przemocy w sytuacji, gdy istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia domowników. Na czym to polega?
Pojęcie przemocy w rodzinie
Przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej. Władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw oraz wolności. Mają także na celu zwiększanie skuteczności przeciwdziałania przemocy.
Nie bez wątpienia ustawa antyprzemocowa to akt prawny bardzo istotny z uwagi na częstość występowania problemu przemocy w rodzinie. Niestety, społecznie to nadal temat tabu. Przemoc w rodzinie występuje niezwykle często, niezależnie od statusu majątkowego, wykształcenia, czy wieku, a osoby dotknięte przemocą – często nie chcą poruszać tego tematu w obawie przed swoimi oprawcami, z powodu wewnętrznego poczucia winy lub wstydu (jakkolwiek nieuzasadnionego).
Osoby dotknięte przemocą boją się prosić o pomoc. Na szczęście, wskutek coraz większej świadomości społecznej, sytuacje związane z przemocą w rodzinie są minimalizowane, z uwagi na pomoc państwa w tym zakresie oraz instytucji, wskazanych w tymże akcie prawnym.
Nakaz opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy
Od 30 listopada 2020 r. obowiązuje nowa procedura szybkiego reagowania wobec sprawców przemocy domowej. Zapewnia ona możliwość szybkiego izolowania osoby dotkniętej przemocą od osoby stosującej przemoc w sytuacji, gdy stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia domowników.
W wyniku nowelizacji ustawy antyprzemocowej poszerzony został katalog postępowań nieprocesowych. W chwili obecnej sąd w postępowaniu nieprocesowym może zobowiązać osobę stosującą przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazać zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
Postanowienie w przedmiocie opuszczenia miejsca zamieszkania przez sprawcę przemocy zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia złożenia wniosku. Postanowienie staje się wykonalne z chwilą jego ogłoszenia i może być zmienione lub uchylone w razie zmiany okoliczności.
Od dnia ogłoszenia postanowienia Policja oraz Żandarmeria Wojskowa może wydać nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
Warto dodać, iż na wydanie nakazu przez sąd przysługuje środek odwoławczy, tj. zażalenie.
Procedura Niebieskiej Karty
Wobec sprawców przemocy domowej można zastosować także procedurę tzw. Niebieskiej Karty. Są to czynności podejmowane i nadzorowane przez zespół osób będących przedstawicielami jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (MOPS), gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem występowania przemocy w rodzinie.
W celu zgłoszenia stosowania przemocy należy wypełnić formularz Niebieskiej Karty “A”. Następnie, osoba dotknięta przemocą jest zapraszana na posiedzenie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej, podczas którego ocenia się jej sytuację. Grupa ta opracowuje indywidualny plan pomocy osobie dotkniętej przemocą domową. Spotkanie dedykowane jest także sprawcom przemocy. Wypełnia się formularz “D”, a komisja podejmuje dalsze właściwe kroki.
Jeśli problemem jest alkoholizm, komisja kieruje rodzinę do osób lub podmiotów zajmujących się tego rodzaju problemem. Procedura Niebieskiej Karty przestaje być w rodzinie prowadzona, gdy ustaje przemoc, a indywidalny plan pomocy rodzinie zostaje zrealizowany, względnie gdy grupa robocza rozstrzygnie o braku zasadności podejmowania działań.
Wzory związane z procedurą Niebieskiej Karty są dostępne do pobrania TUTAJ.
Podsumowanie
Problem przemocy w rodzinie, to bardzo ważne zagadnienie, nad którym warto się pochylić, chociażby w zakresie dbania o dobro dziecka. Tym trudniejsze są tego rodzaju sytuacje, gdyż zazwyczaj dzieją się tylko w zaciszu czterech ścian. Ignorancja wobec sygnałów, które dostaje się od osób dotkniętych przemocą, stanowi niejako przyzwolenie na obecność takich sytuacji w społeczeństwie. Warto pamiętać, że skutki przemocy domowej niekiedy mogą okazać się tragiczne.
Autor:
mgr Aldona Staniek – prawnik, uczestniczka studiów podyplomowych z prawa medycznego i bioetyki na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Redakcja:
Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com