Dzień jak codzień. Wstajesz rano, jesz śniadanie i pijesz kawę. Chwila relaksu przed kolejnym pracowitym dniem. Niespodziewanie ktoś mąci Twój spokój i dzwoni do drzwi. Kto to może być o tak wczesnej porze? Ach, to tylko listonosz. Odbierasz przesyłki, kwitujesz… Zaraz zaraz! Przesyłka sądowa? O co może chodzić? Zaintrygowany i przerażony jednocześnie wracasz do mieszkania, żeby czym prędzej otworzyć przesyłkę. Co to może być? Zaraz się dowiesz. To nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym wraz z odpisem pozwu o zapłatę. Jest tam napisane, że masz dwa tygodnie na złożenie sprzeciwu albo na uiszczenie całości zaległości. Ale zaraz! Jakiej zaległości? Zaczyna robić Ci się gorąco. Czytasz dalej. Pozew został skierowany do sądu z powodu niewywiązywania się przez Ciebie z zawartej umowy pożyczki. Ale zaraz! Jakiej pożyczki? Ja nigdy nie brałem żadnej pożyczki! Teraz już możesz pozwolić sobie na atak paniki.
Żartowałam! Wcale nie musisz panikować. Doręczenie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym to, wbrew pozorom, nie koniec świata, a Ty możesz bronić swoich praw. W jaki sposób?
Dokładne zapoznanie się z otrzymanymi dokumentami
Zadajecie sobie pewnie teraz pytanie – Jakim cudem sąd może wydać nakaz zapłaty w sytuacji, gdy roszczenie powoda nie istnieje, a powód nawet nie uprawdopodobnił swoich twierdzeń? Co do zasady, zgodnie z art. 499 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd nie wydaje nakazu zapłaty między innymi wtedy, gdy według treści pozwu roszczenie jest oczywiście bezzasadne lub gdy przytoczone przez powoda okoliczności budzą wątpliwości. Niemniej jednak zdarza się, że nakaz zapłaty mimo to zostaje wydany. W takiej sytuacji nie pozostaje nic innego, jak wdać się w spór co do istoty sprawy, czyli złożyć sprzeciw od nakazu zapłaty.
Jeżeli uniknie się kwestionowania twierdzeń powoda w postępowaniu sądowym, doprowadzi się tym samym do uprawomocnienia nakazu zapłaty, co umożliwi powodowi wszczęcie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego i ściągnięcie w całości dochodzonych roszczeń wraz z kosztami postępowania sądowego i egzekucyjnego.
Na wstępie zawsze najważniejsze jest dokładne zapoznanie się z otrzymanym nakazem zapłaty oraz odpisem pozwu i jego uzasadnieniem, jak również załączonymi do niego dokumentami. Dzięki temu będzie możliwe ustosunkowanie się do podnoszonych przez stronę powodową twierdzeń. Jest to o tyle istotne, że sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że uprawdopodobni się, że nie zgłoszono ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności (art. 503 § 1 in fine Kodeksu postępowania cywilnego). Co do zasady najlepiej jest skrupulatnie powołać wszystkie (znane nam) twierdzenia już w sprzeciwie od nakazu zapłaty, aby nie ryzykować późniejszego ich pominięcia przez sąd.
Termin wniesienia sprzeciwu
Sprzeciw wnosi się w terminie dwóch tygodni liczonych od dnia doręczenia nakazu zapłaty pozwanemu (art. 502 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego). Prawidłowe obliczenie terminu do wniesienia sprzeciwu i złożenie go w sądzie lub nadanie go przesyłką poleconą co najwyżej w ostatnim dniu terminu jest o tyle istotne, że sprzeciw wniesiony po terminie sąd odrzuca (art. 504 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego), a tym samym nakaz zapłaty uprawomocni się, powód wystąpi o nadanie mu klauzuli wykonalności, a następnie wystąpi o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Jeżeli nie jest się pewnym daty doręczenia nakazu zapłaty najlepiej jest udać się do placówki pocztowej lub sprawdzić online datę odbioru. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w których przesyłka była awizowana.
Miejsce wniesienia sprzeciwu
Sprzeciw od nakazu zapłaty wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty lub też do sądu, w którym nakaz wydał referendarz sądowy. Jeżeli wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 20.000,00 zł, to pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym został złożony w postępowaniu uproszczonym na specjalnie do tego przeznaczonym formularzu. Sprzeciw od nakazu zapłaty również musi być sporządzony na formularzu. Formularz ten zazwyczaj dołączany jest do przesyłki sądowej. Jeżeli chcesz wypełnić go elektronicznie, a następnie wydrukować, wzory pism procesowych w postępowaniu cywilnym dostępne są na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości (TUTAJ).
Zakres zaskarżenia i zarzuty od nakazu zapłaty
W sprzeciwie od nakazu zapłaty powinno się wskazać czy zaskarżamy nakaz zapłaty w całości czy w części. Oznacza to, że jeżeli kwestionujemy całą dochodzoną przez powoda kwotę – powinniśmy wskazać, iż nakaz zapłaty zaskarżamy w całości. Jeżeli natomiast nie zgadzamy się jedynie z częścią dochodzonej kwoty albo np. sposobem naliczania odsetek ustawowych, czy inną częścią roszczenia – nakaz zapłaty zaskarżamy w części.
Co istotne, w sprzeciwie należy przedstawić także konkretne zarzuty oraz okoliczności faktyczne i dowody. Jeżeli pominiemy okoliczności, które były nam znane w chwili sporządzania sprzeciwu, ryzykujemy, że w przypadku ich późniejszego powołania sąd je pominie jako spóźnione, o czym już była mowa powyżej (art. 503 § 1 in fine Kodeksu postępowania cywilnego). Zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym mogą dotyczyć między innymi:
nieprawidłowego wskazania wartości przedmiotu sporu;
niewłaściwości miejscowej sądu;
braku jurysdykcji krajowej;
zapisu na sąd polubowny;
zawarcia umowy o mediację;
żądań związanych z obowiązkiem złożenia kaucji.
Ponadto, sprzeciw od nakazu zapłaty powinien zawierać pozostałe zarzuty dotyczące samego żądania pozwu. Jeżeli więc pozew został skierowany mimo braku jakichkolwiek podstaw, należy wskazać oczywistą bezzasadność dochodzonego roszczenia. Dotyczy to właśnie takich sytuacji, kiedy pozew wnoszony jest z tytułu rzekomo zawartej umowy pożyczki między powodem a pozwanym, podczas gdy do pozwu nie załączono żadnych dokumentów potwierdzających istnienie tego stosunku prawnego, a jedynie np. wydruki z systemu powoda. Należy pamiętać, że sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym nie zgłoszono żadnych zarzutów nie czyni zadość obowiązkowi wdania się w spór co do istoty sprawy.
Konsekwencje wniesienia sprzeciwu i dalsze postępowanie
Prawidłowe wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym powoduje, iż nakaz zapłaty traci moc, wyznaczona zostaje rozprawa, a sąd zarządza doręczenie powodowi sprzeciwu razem z wezwaniem na rozprawę (art. 505 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego). Dalej postępowanie będzie toczyć się w trybie zwykłym. Odbędą się rozprawy, przesłuchane zostaną strony i świadkowie, o ile zostaną powołani, a na koniec sąd wyda wyrok, od którego obydwu stronom przysługiwać będzie prawo do wniesienia apelacji do sądu II instancji. Więcej o tym postępowaniu i jego przebiegu możecie przeczytać w poście Postępowanie upominawcze.
Autor:
Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com