Co to jest kancelaria odszkodowawcza?

Kancelarii odszkodowawczych w Polsce jest coraz więcej. Nierzadko nazywane są one tzw. „poszukiwaczami ofiar”. Przedstawiciele zatrudnieni w takich firmach lub z nimi współpracujący na podstawie prowizji pojawiają się dokładnie tam, gdzie zdarzyła się komuś krzywda. Jeżeli miało się wypadek lub bliskiej osobie stało się coś złego, to niewykluczone jest, że wkrótce do drzwi zapuka osoba współpracująca z firmą odszkodowawczą. Często są to nie tylko drzwi mieszkania, ale również szpitalnej sali. Czym jest kancelaria odszkodowawcza?

Kancelaria odszkodowawcza a kancelaria prawna

Kancelaria odszkodowawcza nie jest w rzeczywistości kancelarią prawną specjalizującą się w prawie odszkodowawczym, choć tak sugeruje jej nazwa. Co do zasady firmy te mają na celu dochodzenie roszczeń w imieniu osób poszkodowanych lub ich rodzin. Współpracują one z agentami, którzy wyszukują informacje o potencjalnych klientach, docierają do nich i namawiają do skorzystania z ich usług. W pierwszej kolejności firmy odszkodowawcze podejmują się ustalenia podmiotu zobowiązanego do zapłaty odszkodowania, a następnie zgłaszają do ubezpieczyciela lub innego odpowiedzialnego organu roszczenie o zapłatę tego odszkodowania. Niemniej, charakterystyka postępowania „kancelarii” odszkodowawczych różni się znacząco od tej, którą przyjmują kancelarie prawne.

Kontrowersyjna prowizja

Co istotne, firmy odszkodowawcze zawsze działają na zasadzie prowizji, w przeciwieństwie do profesjonalnych pełnomocników, czyli adwokatów i radców prawnych. Prowizja liczona jest od kwoty uzyskanego odszkodowania i może sięgać nawet 20% uzyskanej kwoty, a nawet więcej. Profesjonalni pełnomocnicy mają ustawowy zakaz ustalania wynagrodzeń na zasadzie tzw. success fee. Przykładowo, zgodnie z § 50 ust. 3 Kodeksu Etyki Adwokackiej, „niedopuszczalne jest zawieranie przez adwokata umowy z klientem, która przewidywałaby obowiązek zapłaty honorarium za prowadzenie sprawy uzależniony wyłącznie od ostatecznego wyniku sprawy„. Co prawda adwokat może zastrzec w umowie z klientem dodatkowe honorarium za pozytywny wynik sprawy, ale nie może to być podstawą jego wynagrodzenia, w przeciwieństwie do firm odszkodowawczych. Oznacza to, że sporą część kwoty uzyskanej tytułem odszkodowania, która ma naprawić wyrządzoną szkodę, pobiera „kancelaria” odszkodowawcza tytułem wynagrodzenia za prowadzenie sprawy.

Ograniczenie się do postępowania przedsądowego

Firmy odszkodowawcze bazują na postępowaniu przedsądowym i najczęściej po uzyskaniu odszkodowania nie wszczynają postępowania sądowego. Prawda jest taka, że w większości przypadków ubezpieczyciele zobowiązani do wypłaty odszkodowania i/lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę zaniżają wysokość wypłaconej kwoty. Kwota ta jest często podwyższana po odwołaniu się od pierwszej wydanej decyzji ubezpieczeniowej o wysokości odszkodowania. Niemniej, nadal częste są przypadki, w których przed sądem poszkodowany otrzymałby dużo więcej, niż ograniczając się do postępowania przed ubezpieczycielem. Firmy odszkodowawcze, w przeciwieństwie do kancelarii prawnych, kończą postępowanie na uzyskaniu od ubezpieczyciela decyzji odszkodowawczej. Oznacza to, że poszkodowanemu nie rekompensuje się całości szkody, a jedynie jej część.

Brak profesjonalnych pełnomocników

Należy również zwrócić uwagę na to, że z firmami odszkodowawczymi współpracują najczęściej osoby bez wykształcenia prawniczego, a jedynie z doświadczeniem w branży ubezpieczeń, bądź prawnicy, ale bez statusu aplikanta adwokackiego lub radcowskiego, czy też bez uprawnień zawodowych adwokata lub radcy prawnego. Powoduje to między innymi schematyczność działań takich osób, które nie posiadają wystarczającej wiedzy prawnej do prowadzenia postępowania. Należy również pamiętać o tym, że osób takich nie wiążą kodeksy etyki zawodowej, ani przepisy ustaw – Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych.

Pozyskiwanie klientów przez agentów

W związku z tym, że firmy odszkodowawcze nie są związane przepisami regulującymi wykonywanie zawodu przez adwokatów i radców prawnych, mogą one reklamować się i pozyskiwać klientów poprzez współpracujących z nimi, również na podstawie prowizji, agentów. Podczas gdy profesjonalny pełnomocnik kolokwialnie rzecz ujmując czeka w swoim biurze, aż zgłosi się do niego klient i zdecyduje się na zlecenie mu obsługi prawnej, tak tzw. kancelarie odszkodowawcze pozyskują swoich klientów za pomocą agentów, którzy wyszukują informacji o osobach, którym wyrządzono szkodę, a następnie kontaktują się z nimi telefonicznie lub osobiście i namawiają do podpisania umowy.

Projektowane zmiany

Ze względu na szerzący się w ubiegłych latach rynek kancelarii odszkodowawczych, w dniu 30 października ubiegłego roku do Sejmu wpłynął senacki projekt ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynu niedozwolonego.

Projekt ustawy ma na celu zwiększenie zakresu ochrony osób poszkodowanych korzystających z usług tzw. kancelarii odszkodowawczych. Zakłada on ograniczenie wysokości wynagrodzenia za czynności związane z dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych, wprowadzenie wymogu zatwierdzenia przez klienta czynności prawnych dokonanych przez doradcę, zmierzających do zrzeczenia się roszczenia, wypłacanie odszkodowań bezpośrednio osobie poszkodowanej oraz wprowadzanie obowiązkowych ubezpieczeń OC za szkody wyrządzone przy wykonywaniu działalności w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Co istotne, przewidywany jest także maksymalny pułap wynagrodzenia firm odszkodowawczych, który nie może przekroczyć 20% uzyskanej kwoty odszkodowania. W Sejmie wciąż trwają prace nad projektem ustawy. W dniu 16 stycznia br. został on przekazany do pierwszego czytania w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, które zostało przerwane do czasu otrzymania stanowiska rządu odnośnie projektu.

Niemniej, należy wskazać, że nawet, jakkolwiek pobieżne, uregulowanie rynku kancelarii odszkodowawczych, nie spowoduje zwiększenia ochrony prawnej osób poszkodowanych. Nie można zapominać, że bądź co bądź firmy te nigdy nie będą miały statusu kancelarii prawnych, z którymi współpracują profesjonalni pełnomocnicy zobowiązani do przestrzegania szczegółowych regulacji prawnych i etyki zawodowej. W związku z tym, należy zachować szczególną ostrożność przy korzystaniu z ofert firm odszkodowawczych.

Autor:

Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com