Alimenty na dorosłe dziecko

Zobowiązanie do dostarczania środków utrzymania obciąża między innymi krewnych w linii prostej. Obowiązek alimentacyjny kojarzy się głównie z łożeniem na utrzymanie dziecka przez matkę lub ojca, którzy nie wykonują nad nim wiodącej opieki. Niemniej, alimenty przysługują nie tylko do ukończenia pełnoletniości. Kiedy dorosłe dziecko może domagać się takiego świadczenia od rodzica?

Obowiązek rodziców względem dziecka

Zgodnie z art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Poza powyższym przypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku (art. 133 § 2 KRO). Może się wydawać, że obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka dotyczy tylko osoby niepełnoletniej, ponieważ nie jest ona w stanie samodzielnie się utrzymać. Jest to przekonanie błędne. 

Dorosłe dziecko a samodzielne utrzymanie się

O wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka decyduje osiągnięcie przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania się, a nie osiągnięcie przez nie pełnoletności. Spełnienie tego kryterium jest każdorazowo indywidualnie oceniane przez sąd w postępowaniu.

Przyjmuje się, że dziecko osiąga zdolność do samodzielnego utrzymania się wtedy, gdy ukończy naukę. Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym bierze się pod uwagę czy dziecko wykazuje chęć dalszej nauki oraz czy jego osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie nauki (wyrok SN z dnia 30 czerwca 1999 r., sygn. akt: III CKN 199/99).

Nie ma przy tym znaczenia czy nauka odbywa się w trybie dziennym czy zaocznym, o ile dorosłe już dziecko nie pracuje. Problematykę zobowiązania rodziców do świadczeń alimentacyjnych na rzecz studiującego dziecka poruszał już Sąd Najwyższy. Wskazał on, że podjęcie nauki w szkole wyższej bezpośrednio po ukończeniu liceum ogólnokształcącego świadczy o zamiarze uzyskania wykształcenia, które odpowiada aspiracjom życiowym i będzie mogło zapewnić dorosłemu dziecku utrzymanie (wyrok SN z dnia 28 września 1999 r., sygn. akt: II CKN 482/98).

Według SN wiek, w którym dorosłe dziecko podejmuje decyzję o kontynuowaniu nauki nie ma znaczenia w kontekście obowiązku alimentacyjnego.

Nie można wymagać od dorosłego dziecka studiującego stacjonarnie, żeby w sytuacji panującej obecnie na rynku pracy mógł podjąć zatrudnienie przynoszące rzeczywisty dochód.

Środki utrzymania, które może zapewnić rodzic i które dziecko może samo uzyskać (stypendium), są oczywiście niewystarczające do zapewnienia utrzymania.

Alimenty a dorosłe dziecko z niepełnosprawnością

Sytuacja przedstawia się zupełnie inaczej w przypadku, gdy dorosłe już dziecko jest osobą z niepełnosprawnością. W takiej sytuacji nawet gdy ukończy ono naukę zapewniającą odpowiednie kwalifikacje zawodowe, a mimo to charakter niepełnosprawności będzie wykluczał podjęcie pracy zarobkowej, to obowiązek alimentacyjny nie może zostać uchylony (wyrok SN z dnia 11 stycznia 1999 r., sygn. akt: II CKN 138/98).

Uchylenie się od alimentów

Jeżeli obowiązek alimentacyjny został nałożony przez sąd jeszcze przed osiągnięciem przez dziecko pełnoletniości, to nie wygasa on samoistnie z dniem ukończenia przez nie 18 roku życia. Od świadczeń alimentacyjnych na rzecz dorosłego dziecka rodzice muszą się uchylić.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2002 r. (sygn. akt: V CKN 1032/00) wskazał, że sam fakt osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, jak i uzyskiwanie przez nie środków finansowych z tytułu pracy zawodowej, renty inwalidzkiej czy zasiłku dla bezrobotnych, nie pociąga za sobą automatycznie ustania obowiązku alimentacyjnego ciążącego na rodzicach.

W tym celu konieczne jest złożenie w sądzie pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Uzasadnienie musi opierać się na nadmiernym dla rodziców uszczerbku związanym ze spełnieniem świadczeń alimentacyjnych albo braku starań dorosłego już dziecka w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 3 KRO).

To ta ostatnia przesłanka jest najczęściej rozważana w kontekście ukończenia przez pełnoletnie już dziecko szkoły lub uczelni. Czy w takiej sytuacji ma ono obowiązek podjąć pracę zarobkową i nie może podjąć decyzji o dalszym kształceniu się? Czy w przeciwnym razie straci prawo do alimentów?

Każda sprawa jest przez sąd rozpatrywana indywidualnie. Jednakże, Sąd Najwyższy podkreślił, iż dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach (wyrok SN z dnia 24 marca 2000 r., sygn. akt: I CKN 1538/99).

W związku z tym, jeżeli dorosłe dziecko ma wyuczony zawód i możliwość pracy a mimo to chce dalej kontynuować naukę, to rodzice są nadal obowiązani łożyć na jego utrzymanie w miarę swoich materialnych możliwości (wyrok SN z dnia 10 grudnia 1998 r., sygn. akt: I CKN 1104/98).

 

Autor:

Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com

0 0 głosów
Article Rating
Subskrybuj
Powiadom o
guest
2 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Informacje zwrotne
Pokaż wszystkie komentarze
Kinga
Kinga
2 lat temu

A co w przypadku gdy dziecko (19lat) chce alimentów.od matki majac alimenta od ojca,i mieszka u dziadków(rodzice ojca)matka jest w 2 zwiazku,ma 2 dziecko ,ja mam rete (parkinson)maz najnizsza krajowa.

2
0
Pozostaw proszę komentarz, jestem ciekawa Twojej opinii!x