Alienacja rodzicielska – jak z nią walczyć?

Alienacja rodzicielska

Alienacja rodzicielska to problem wielowątkowy, który dotyka znaczną liczbę rodzin, a z czego nie zawsze rodzice zdają sobie sprawę. Alienacja rodzicielska ma miejsce nie tylko w okresie okołorozwodowym, a potrafi do niej dochodzić w różnym czasie i na różnych płaszczyznach. Konsekwencje alienacji rodzicielskiej dotykają zarówno rodziców jak i dzieci. Czym jest alienacja rodzicielska i jak sobie z nią radzić?

Pojęcie alienacji rodzicielskiej

Alienacja rodzicielska jest formą przemocy psychicznej, która stosowana jest w stosunku do dziecka. W psychologii pojęcie alienacji rodzicielskiej często określa się jako syndrom oddzielenia dziecka od rodzica (syndrom alienacji rodzicielskiej). Pojęcie to może być używane w praktyce w odniesieniu do różnych sytuacji. W pierwszej kolejności o alienacji rodzicielskiej mówimy w kontekście zachowania jednego z rodziców, który swoim postępowaniem lub konkretnymi działaniami powoduje, że powstają nieprawidłowości w relacjach pomiędzy dzieckiem a drugim rodzicem (tzw. rodzicem alienowanym) albo pomiędzy obojgiem rodziców. W drugim przypadku o alienacji rodzicielskiej mówimy wtedy, gdy na skutek działań jednego z rodziców wytwarza się negatywny obraz rodzica w oczach dziecka oraz nieprzychylne nastawienie do niego. Z reguły syndrom alienacji rodzicielskiej jest wynikiem działań rodzica pierwszoplanowego, z którym dziecko na stałe zamieszkuje.

Formy alienacji rodzicielskiej

Alienacja rodzicielska może mieć różne natężenie, od łagodnej po poważną, przy czym niewielki stopień tego typu destruktywnych zachowań rodzica nie oznacza, że alienacji nie ma albo że nie należy z nią walczyć.

Działania alienatora, czyli rodzica, który stosuje alienację rodzicielską, mogą przybrać różną postać. Do alienacji rodzicielskiej może prowadzić uporczywe i celowe utrudnianie kontaktów z drugim rodzicem czy nastawianie dziecka przeciwko drugiemu rodzicowi. W konsekwencji może to prowadzić do wielu zaburzeń w relacji pomiędzy dzieckiem a obojgiem rodziców.

Wśród najczęstszych typów zachowań lub działań, które prowadzą do alienacji rodzicielskiej wskazuje się w szczególności:

  • uniemożliwianie kontaktu z dzieckiem powołując się na stan zdrowia dziecka („bo dziecko jest znów chore i nie może się spotkać”);
  • utrudnianie kontaktu z dzieckiem poprzez organizowanie czasu w określony sposób („bo dziecko idzie na zajęcia” albo „bo ja już zaplanowałam/łem nam czas i nie będzie nas w domu”);
  • świadomy brak elastyczności i celowe utrudnianie dojścia do jakiegokolwiek porozumienia w przedmiocie np. zmiany terminu kontaktu albo odrobienia kontaktu, który przepadł;
  • działania mające na celu znaczne utrudnienie lub wręcz uniemożliwienie kontaktu dziecka z drugim rodzicem, jak np. przeprowadzka do innego miasta bez zgody rodzica;
  • manipulowanie dzieckiem i jego emocjami, nastawianie go przeciwko drugiemu rodzicowi;
  • bezzasadne wszczynanie postępowań sądowych przeciwko drugiemu rodzicowi.

Konsekwencje alienacji rodzicielskiej

Alienacja rodzicielska może mieć konsekwencje w przeróżnych sferach, zarówno w stosunku do dziecka jak i obojga rodziców. Przede wszystkim zaburza ona relacje pomiędzy rodzicami oraz pomiędzy rodzicami a dzieckiem oraz może prowadzić do osłabienia więzi dziecka z drugim rodzicem. Ponadto, tego typu zachowania mają wpływ na oboje rodziców, nawet na samego alienatpra stosującego alienację, bowiem oboje rodzice żyją w przewlekłym stresie. Nie można również zapomnieć o dziecku, które jest w tym wszystkim najważniejsze. Alienacja rodzicielska może prowadzić do autodestrukcyjnych zachowań również u samego dziecka, które funkcjonuje w zaburzonych relacjach ze swoimi rodzicami, często nie uzyskuje wsparcia, czuje się rozdarte i brakuje mu poczucia stabilności i bezpieczeństwa.

Jak sobie radzić z alienacją rodzicielską?

Z prawnego punktu widzenia alienacja rodzicielska może prowadzić do ingerencji sądu opiekuńczego we władzę rodzicielską. Sąd może rodzicowi stosującemu alienację rodzicielską ograniczyć władzę rodzicielską albo władzy rodzicielskiej całkowicie pozbawić. Może to nastąpić na wniosek drugiego rodzica, która jest alienowany. Rodzic ten może także wystąpić do sądu opiekuńczego o ustalenie harmonogramu kontaktów z dzieckiem, jeżeli taki nie został ustalony, a jeżeli został, a nie jest realizowany – złożyć wniosek o zagrożenie alienatorowi nałożeniem kary grzywny za nierealizowanie kontaktów w ustalonym wymiarze albo nałożenie kary grzywny za każde nierealizowanie kontaktów.

Nie można również zapomnieć, że alienacja rodzicielska stanowi przestępstwo określone w art. 207 § 1 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Każdy może więc złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa alienacji rodzicielskiej, która uznawana jest za firmę przemocy psychicznej.

Podsumowując, alienacja rodzicielska jest rzeczywistym i poważnym problemem naszych czasów. Rodzice nierzadko nie zdają sobie sprawy z tego jaką krzywdę wyrządzają sobie nawzajem, a przede wszystkim – swojemu dziecku. Zacietrzewienie w swych negatywnych emocjach i wzajemnym konflikcie często przesłania im to, co jest najważniejsze, a mianowicie dobro dziecka. Warto zastanowić się do czego w rzeczywistości prowadzą nasze działania: czy rzeczywiście jest to ukierunkowane na dobro dziecka, czy tylko albo głównie na zemstę lub co najmniej zrobienie na złość drugiemu rodzicowi. Nawet bowiem pozornie błahe działania mogą w rzeczywistości stanowić alienację rodzicielską, która prowadzi do poważnych konsekwencji na płaszczyźnie psychologicznej, prawnej, ekonomicznej, zdrowotnej i społecznej.

Autor:

Zuzanna Lewandowska – adwokat oraz autorka bloga PrawnikLewandowska.pl o prawie i zawodzie prawnika. Specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym, cywilnym i gospodarczym, ale doświadczenie zawodowe zdobywała także w innych dziedzinach prawa. Przez wiele lat współpracowała z renomowanymi kancelariami prawnymi w Warszawie, a obecnie prowadzi indywidualną praktykę adwokacką. Wspiera klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców w całej Polsce, w tym również online. Na Instagramie prowadzi konto @prawniklewandowska, na którym dzieli się treściami o prawie, zawodzie adwokata, edukacji, rozwoju i macierzyństwie.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie albo masz pytania, skontaktuj się ze mną pod numerem telefonu: +48 510 668 414 lub adresem e-mail: kontakt@kancelarialewandowska.com

 

5 1 Zagłosuj
Article Rating
Subskrybuj
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Informacje zwrotne
Pokaż wszystkie komentarze
0
Pozostaw proszę komentarz, jestem ciekawa Twojej opinii!x